عسلویه :
روستاهای مسکونی
اخند
موقعیت سیاسی: روستای اخند (Akhand ) مرکز دهستان اخند بخش مرکزی شهرستان عسلویه می باشد.
وجه تسمیه: برخی بر این باورند که در گذشته مکان زندگی و فعالیت علمی ملاهای محلی شافعی مذهب، که به آنها آخوند یا آخند می گفتند، بوده است.
موقعیت طبیعی: این آبادی جلگه ای در موقعیت جغرافیایی ۵۲ درجه و ۴۵ دقیقه و صفر ثانیه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۲۶ دقیقه و ۱۰ ثانیه عرض شمالی واقع شده و ارتفاع نسبی آن از سطح دریا ۲۲ متر است.|
آبشار درزو، تنها دیدنی های این روستای محروم هستند. رودخانه خور شور از ۷ کیلومتری جنوب غرب آن گذشته و به خلیج فارس می ریزد. از شمال به تنبو شرقی، از جنوب به بستانو، از مغرب به دهنو و از شرق به روستای خیارو محدود می گردد.
محمد جعفر حقایق نگار خورموجی (۱۲۳۵-۱۳۰۱ ق.)، محقق و مورخ عصر ناصری، نام این روستا را به شکل اخند ثبت کرده و آن را از
باوک عسلویه دانسته است.»۱
میرزا حسن حسینی فسایی (۱۲۷۳-۱۳۱۶ق.)، تاریخنگار عصر ناصری، در سال ۱۳۱۱ق. این روستا را به نام اخند و در ردیف توابع بلوک مالکی ثبت کرده و به اختصار می گوید: «اخند: ۳ فرسخ مشرقی عسلویه است.»
جان گوردیمر لوریمر، سرکنسول بریتانیای کبیر در بوشهر، در سالهای ۱۹۱۳-۱۹۱۴م. در باره آن می نویسد:
نام روستا: اخند؛ جایگاه: یک یا ۲ میل شرق تنگ شرزه ؛ خانه ها، درآمدها: ۲۶۰ خانه. ۳۰ خانه را یهودیها سکونت دارند. اخند دارای ۱۵ شتر، ۱۳۰ الاغ، ۲۸۰ گاو، ۳۰۰۰ گوسفند، ۱۵۰۰۰ بن نخل و ۲ چشمه آب گوارا و ۳۰ حلقه چاه درخور آشامیدن به عمق دو سه قامت، ۱۰ حلقه چاه برای آبیاری تنباکو.»؟
عبدالرزاق محمد صدیق در باره آن می نویسد:
روستای آخند: در ۵ کیلومتری شمال روستای بوعسکر واقع شده است... در آن ۴۰ خانه وجود دارد، که با سنگ و گل ساخته شده اند. ساکنان آن اعراب سنی شافعی مذهب هستند، که به زبان عربی سخن می گویند. جمعیت ساکنان آن به طور تقریبی ۱۰۰ نفر می باشند.»ه سال
جمعیت
.... ۱۳۲۹
۶۴۵ نفر
۱. حقایق الاخبار ناصری، ۹۶. ۲. فارس نامه ناصری، ۱۵۲۶
/
۲ . ٣. در اصل: تابخ ۴. راهنمای خلیج فارس، ۲۹۵-۲۹۶. ۵. صهوة الفارس فی تاریخ عرب فارس، ۳۰۴.
۱۶۰ : عسلویه
عسلویه : ۱۶۱
.... ۱۳۳۵
... ۱۳۴۵
۱۳۵۵ .. ۱۳۶۵
... ۱۳۷۵
... ۶۴۶ نفر (۳۲۲ مرد، ۳۲۴ زن)
.. ۱۱۰ خانوار و ۵۵۴ نفر
. ۱۳۴ خانوار و ۶۷۴ نفر
.۱۴۵ خانوار و ۱۱۲۹ نفر
...... ۲۲۳ خانوار و ۱۵۷۱ نفر ۱۳۸۵ .......... ۴۵۵ خانوار و ۲۴۹۲ نفر (۱۳۱۴ مرد، ۱۱۷۸ زن) ۱۳۹۰ .......... ۶۱۸ خانوار و ۲۹۱۸ نفر (۱۴۶۸ مرد، ۱۴۵۰ زن) سواد: نرخ باسوادی در آن ۸۰
/ ۸۱٪ می باشد، که در مردان ۸۶
/
۰۷٪ و در زنان ۷۵
/ ۵۱٪
است. گویش و مذهب: اهالی این روستا به زبان عربی سخن گفته و شافعی مذهب می باشند.
اقتصاد: در این روستا دهیاری مستقر می باشد. روستاییان از طریق صید و ماهیگیری، کشاورزی و دامداری امرار معاش می کنند. حدود ۴۰۰ اصله نخل دیم دارند و در زمین های دیم آن جو و گندم کشت می شود. چاههای آن کم عمق بوده و آب آنها شیرین است.
آثار تاریخی:
1. آب انبار اخند: این بنای تاریخی در روستای اخند واقع شده و قدمت آن به قرون نخستین اسلامی تعلق دارد.
و ۴۴ دقیقه و ۸ ثانیه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۲۷ دقیقه و ۲ ثانیه عرض شمالی واقع شده و ارتفاع نسبی آن از سطح دریا ۷۰ متر است.
دهکده در ۱۵ کیلومتری شهر عسلویه قرار گرفته و دره بزباز در شمال و غارگیو در ۲ کیلومتری شمال آن است.
میرزا حسن حسینی فسایی (۱۲۷۳-۱۳۱۶ق.)، تاریخنگار عصر ناصری، در سال ۱۳۱۱ق. این روستا را به نام بزباد و در ردیف توابع بلوک مالکی ثبت کرده و به اختصار می گوید: «بزباد: 1 فرسخ و نیم مشرق عسلویه است.»۱
جان گوردیمر لوریمر، سرکنسول بریتانیای کبیر در بوشهر، در سال های ۱۹۱۳-۱۹۱۴م. در باره آن می نویسد:
نام روستا: بزباز، جایگاه: ۲ میل از ده نو، در سمت شمال دره است؛ خانه ها، درآمدها: ۵۰ خانه و اهالی دارای ۳۰ الاغ، ۷۰ گاو، ۱۵۰۰ گوسفند و ۳۰۰۰ بن نخل دارند. و ۳ حلقه چاه به عمق ۲ یا ۳ قامت.»۲
عبدالرزاق محمد صدیق در باره آن می نویسد:
روستای بزباز: در ۶ کیلومتری شرق روستای ده نو واقع شده است. در آن ۳۰ خانه وجود دارد، که از سنگ و گل ساخته شده اند. اهالی آن اعراب سنی شافعی مذهب اند، که به زبان عربی سخن می گویند. جمعیت ساکنان آن تقریبا ۱۰۰ نفر می باشد. و در این روستا، مکانی وجود دارد که مومیایی از آن می چکد، که برای ترمیم استخوان ها و شکسته بندی از آن استفاده می شود.»"
بزباز
موقعیت سیاسی: روستای بزباز (Boz Baz) مرکز دهستان نای بند بخش چاه مبارک شهرستان عسلویه می باشد.
وجه تسمیه: بزباز در زبان فارسی، به معنی کسی است که بز را تعلیم بازی و جست و رقاصی می دهد.
موقعیت طبیعی: این آبادی جلگه ای در موقعیت جغرافیایی ۵۲ درجه
۱. فارس نامه ناصری، ۱۵۲۶
/ ۲ . ۲. راهنمای خلیج فارس، ۲۹۵. ۳. صهوة الفارس فی تاریخ عرب فارس، ۳۰۴.
۱۶۲ : عسلویه
عسلویه ، ۱۶۳
....... ۱۳۲۹
... ۱۳۳۵
سال
جمعیت
....... ۱۹۲ نفر .... ۸۵ نفر (۴۳ مرد، ۴۲ زن)
.. ۱۹ خانوار و ۸۳ نفر ... ۱۹ خانوار و ۱۱۲ نفر
۲۲ خانوار و ۱۵۴ نفر
....... ۳۷ خانوار و ۲۱۱ نفر ۱۳۸۵.............. ۹۱ خانوار و ۳۹۴ نفر (۲۲۳ مرد، ۱۷۱ زن) ۱۳۹۰ ............ ۲۱۶ خانوار و ۸۰۵ نفر (۴۲۵ مرد، ۳۸۰ زن) سواد: نرخ باسوادی در آن ۸۹
/ ۵۱٪ می باشد، که در مردان ۹۳
/
۱۲٪ و در زنان ۸۵
/ ۲۸٪
است. گویش و مذهب: اهالی این روستا به زبان عربی سخن گفته و شافعی مذهب می باشند.
. ۱۳۴۵ . ۱۳۵۵
۱۳۶۵ .. ۱۳۷۵
شرق به آبادی صفیه محدود می گردد.
محمد جعفر حقایق نگار خورموجی (۱۲۳۵-۱۳۰۱ ق.)، محقق و مورخ عصر ناصری، نام این روستا را به شکل بساطین ثبت کرده و آن را از توابع لارستان و سبعه دانسته است.»۱
میرزا حسن حسینی فسایی (۱۲۷۳-۱۳۱۶ق.)، تاریخنگار عصر ناصری، در سال ۱۳۱۱ق. این روستا را به نام بساتین و در ردیف توابع بلوک مالکی ثبت کرده و به اختصار می گوید: «بساتین: ۳ فرسخ میانه جنوب و مشرق عسلویه است.»؟ عبدالرزاق محمد صدیق در باره آن می نویسد:
روستای بساتین: از توابع منطقه بنی مالک است ... آبادی در ۳ کیلومتری جنوب شرقی روستای حاله نابند و در ساحل خلیج فارس واقع گردیده است. و ۱ متر از سطح آن مرتفع تر می باشد.
در این روستا ۱۵۰ خانه به چشم می خورد، که از گل و سنگ ساخته شده اند. گاه در میان آنها منازلی از سنگ و سیمان هم وجود دارد. در آن قلعه ای بزرگ وجود دارد، که متعلق به ساکنان اولیه و بانیان آن می باشد.
اهالی آن عرب سنی شافعی هستند. افزون بر آن، مهاجرینی از سرزمین بحرین نیز در آن اقامت دارند. همه ساکنان روستا به زبان عربی سخن میگویند.
عشایر: آل فرح، آل کود، آل سعید، آل بحری، آل شریفات، آل مظهر، آل کافور، آل خلف، آل احمد، آل عبدالهادی، آل یوسف.
منابع درآمد: منابع درآمد روستاییان، به ترتیب عبارتند از: کشت گندم، جو، پیاز، ذرت، سبزیجات، خربزه، هندوانه و تنباکو؛ به اضافه
بساتین
موقعیت سیاسی: روستای بساتین (Besatin) از توابع دهستان نای بند بخش چاه مبارک شهرستان عسلویه می باشد.
وجه تسمیه: بساتین، در زبان عربی، جمع واژه بستان بوده و به معنای باغات و باغها می باشد. در ضمن، نام شهری در جمهوری عربی مصر است.
موقعیت طبیعی: این آبادی کرانه ای در موقعیت جغرافیایی ۵۲ درجه و ۳۹ دقیقه و ۴۵ ثانیه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۲۳ دقیقه و ۱۰ ثانیه عرض شمالی واقع شده و ارتفاع نسبی آن از سطح دریا ۹ متر است.
رودخانه خورشور از ۲ کیلومتری شمال شرق آن گذشته و به خلیج فارس می ریزد. از شمال به روستای هاله، از جنوب به خلیج فارس و از
.. حقایق الاخبار ناصری، ۱۰۴. ۲. فارس نامه ناصری، ۱۵۲۶
/ ۲ .
۱۶۴ ، عسلویه
عسلویه ، ۱۶۵
مذهب می باشند.
برداشت. خرما از نخیلات؛ و ماهیگیری و غواصی برای صید مروارید و نیز شکار پرندگان شکاری، مانند باز و شاهین.
زمین های کشاورزی: اصریة الشرقی و اصریة الغربی، الرمث، آل بوحمید، زمین پسر احمد، زمین بحارنه، زمین جارکی، الهیوش، المصفیة، البحری، الفواصر، ابویر.
باغات خرما (خرماستانها ): بوحمید، جابر، ولد احمد، الجارکی، المصفیة، هیوش.
وادی ها: اصریة، الرمث، الفواصر، هیوش، المصفیة، ابویره.
چاههای آب: اتلیوه، الیراوه، الجارکی، آل فرح، الجابری، ولد احمد، آل بوحمید، ابویره.
برکه ها: برکه القصر که شامل ۶ برکه است و همچنین برکه حساوی.»۱ سال
جمعیت
..... ۱۱۲ نفر .... ۲۰۸ نفر (۱۰۵ مرد، ۱۰۳ زن)
۵۲ خانوار و ۲۸۷ نفر
۵۷ خانوار و ۳۳۰ نفر
.. ۶۵ خانوار و ۴۸۰ نفر
........ ۶۹ خانوار و ۴۹۵ نفر ۱۰۸ خانوار و ۶۳۸ نفر (۳۲۰ مرد، ۳۱۸ زن)
... ۱۲۰ خانوار و ۹۲۲ نفر (۶۰۰ مرد، ۳۲۲ زن) سواد: نرخ باسوادی در آن ۸۲
/ ۶۱٪ می باشد، که در مردان ۹۰
/
۶۱٪ و در زنان ۶۶
/ ۴۲٪
است. گویش و مذهب: اهالی این روستا به زبان عربی سخن گفته و شافعی
بستانو
موقعیت سیاسی: روستای بستانو (Bostanu) از توابع دهستان چاه مبارک بخش چاه مبارک شهرستان عسلویه می باشد.
وجه تسمیه: در گذشته به آن بوستانو و بستان هم می گفتند. بستان در زبان عربی به معنی باغ میوه است.
موقعیت طبیعی: این آبادی جلگه ای در موقعیت جغرافیایی ۵۲ درجه و ۴۶ دقیقه و ۴۲ ثانیه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۲۳ دقیقه و ۵۳ ثانیه عرض شمالی واقع شده و ارتفاع نسبی آن از سطح دریا ۱۸ متر است.|
رودخانه رودشور از ۵ کیلومتری جنوب آن گذشته و به خلیج فارس می ریزد. دره بلند در ۲ کیلومتری شمال روستا می باشد.
میرزا حسن حسینی فسایی (۱۲۷۳-۱۳۱۶ق.)، تاریخنگار عصر ناصری، در سال ۱۳۱۱ق. این روستا را به نام بستانو و در ردیف توابع بلوک مالکی ثبت کرده و به اختصار می گوید: «بستانو: ۴ فرسخ میانه جنوب و مشرق عسلویه است.»ا
جان گوردیمر لوریمر، سرکنسول بریتانیای کبیر در بوشهر، در سال های ۱۹۱۳-۱۹۱۴م. در باره آن می نویسد: نام روستا: بستانو؛ جایگاه: ۲ / ۵ میل شمال غربی چاه مبارک و سمت شمالی دره؛ خانه ها، ساکنان: ۱۱۰ خانه؛ ملاحظات: دارای ۱۰ شتر، ۷۰ الاغ، ۱۰۰ گاو، ۲۰۰ گوسفند، ۴۵۰۰ نخل و ۱۲ چاه آب شیرین به عمق
۳ / ۵ تا ۴ قامت
. ۱۳۲۹
۱۳۳۵ ۱۳۴۵ ۱۳۵۵ ۱۳۶۵
. ۱۳۷۵
........ ۱۳۸۵
.. فارس نامه ناصری، ۱۵۲۶
/ ۲ . ۲. راهنمای خلیج فارس، ۲۹۹.
.. صهوة الفارس فی تاریخ عرب فارس، ۲۹۹ - ۳۰۱.
۱۶۶ ، عسلویه
عسلویه • ۱۶۷
حسین بن علی بن احمد وحیدی خنجی، آن را از توابع گاوبندی دانسته و آن را روستایی متوسط با جمعیت ۵۰۰ نفر دانسته است.۱
عبدالرزاق محمد صدیق در باره آن می نویسد:
روستای بستانه: از روستاهای تابع منطقه آل حرم است، که در ۶ کیلومتری شرق دهکده خیارو و ۶ کیلومتری غرب آبادی چاه مبارک قرار گرفته و از شمال موازی روستای بندو (متعلق به منطقه بنی مالک) است و بین این دو روستا خوری واقع شده است.
در آن ۵۰ خانه که از سنگ و گچ ساخته شده اند، وجود دارد. ساکنان سنی شافعی مذهب آن، به زبان عربی سخن می گویند. |
عشایر: آل بویوسف، آل بوعلی، آل بوسبار، آل بونصیب، آل بوطهماس، آل بوسالمین، آل بو درویش، آل بوعیدان، آل بوخماس، آل بوحمد، آل بوعاشیر
منابع کسب درآمد: از مهم ترین منابع کسب درآمد اهالی آن می توان به برداشت خرما از نخلستان، کشاورزی گندم و جو و حبوبات (مانند عدس و نخود) و ذرت و توتون و پیاز اشاره کرد. افزون بر آن، عده ای نیز به دامداری و پرورش شتر، گاو و گوسفند و نیز شکار پرندگان شکاری مانند باز و شاهین) مشغول هستند.
زمین های کشاورزی: تل الامجینی، کوت تل الحضر، الکوده، ارض شاهو، ارض آل بوشمس الدین، ارض عیسی، الکوابین، ارض جمید، ارض ربیعه، ارض آل بودرویش، ارض آل بوعیدان، ام الکرکاع، ارض السواد، ارض آل بویوسف، ارض السیاییر، ارض سلمین.
باغات خرما (نخلستانها): آل بودرویش، آخرینه، کوربیر، آل بونصیب، بورمیثه، شاهو، شمس الدین، عیسی، محمد عبیدان،
عبدالرحمن احمد، سیفو، آل بویوسف، ارض بوعلیات، السیاییر، رباع، علی موزه، حسون، آل بوحمدی، آل بوعبیدان، اسماعیل، املیان، البدیعة، الداوی.
وادی ها: ابیض، الحمر، نخل حمید، شاهو، البرکة، قاسمو، المیل
چاههای آب: طوى العجاربه، سبوت، الحاج، علوه، الحلو، محمد قاسم، الاصطل، عبود، اسماعیل، البرکة، محمود، آل بو درویش، غریب، بردی، اللمبوه، احمد ابراهیم، الاتلول، بهلول.
برکه ها: طهماس، على خلف، محمد سیار، یوسف جابر، على عبید، احمد یوسف
منابع آب: چشمه عین طاسوه، واقع در ۳ کیلومتری شمال روستا، عین الداد تو، واقع در کوههای شمال روستا، در ۵ کیلومتری آن، عین الا کریز، در ۳ کیلومتری شمال شرق دهکده، صدرالمالح، سرخ.» سال
جمعیت
. ۲۹۰ نفر .. ۳۲۷ نفر (۱۴۵ مرد، ۱۸۲ زن)
.. ۸۰ خانوار و ۳۳۰ نفر ......... ۷۷ خانوار و ۴۰۱ نفر
. ۷۶ خانوار و ۵۵۴ نفر
.. ۱۰۴ خانوار و ۷۵۴ نفر ۱۳۸۵ ............ ۱۷۱ خانوار و ۹۶۹ نفر (۵۱۲ مرد، ۴۵۷ زن)
........ ۳۰۰ خانوار و ۱۳۳۰ نفر (۶۹۱ مرد، ۶۳۹ زن) سواد: نرخ باسوادی در آن ۸۰
/ ۶۱ ٪ می باشد، که در مردان ۸۴
/
۴۱ ./ و در زنان ۷۶
/ ۵۵٪
است. .
۱۳۲۹ . ۱۳۳۵
۱۳۴۵ . ۱۳۵۵
. ۱۳۶۵
۱۳۷۵
. ۱۳۹۰
.. صهوة الفارس فی تاریخ عرب فارس، ۳۳۵-۳۳۷.
۱. تاریخ لنجه، ۹۳۹-۹۴۰.
عسلویه : ۱۶۹
۱۶۸ . عسلویه
این جا ملل متنوعه وجود ندارد. در اینجا تماما اهل سنت هستند. جهاز غوصی ۲ تا دارد و ۵ و ۶ تا جهاز کوچک ماهیگیری. در این جا معدنیاتی ندارد.»۱
گویش و مذهب: اغلب اهالی این روستا به زبان عربی سخن گفته و شافعی مذهب می باشند.
اقتصاد: اغلب اهالی آن از طریق صید و ماهیگیری، کشاورزی و دامداری و اشتغال در کارخانجات امرار معاش می کنند. در گذشته برای کار به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس عزیمت می نمودند.
آثار تاریخی
1. آب انبار بستانو: این بنا در روستای بستانو واقع شده و قدمت آن به دوره اسلامی تعلق دارد.
بر اساس سند نمره ۱۰ مورخ ۲۹ فروردین ماه ۱۳۰۱، که به صورت پرسش و پاسخ از «حسن» اهل دشتی گاوبندی (پارسیان کنونی در استان هرمزگان است، اطلاعات ذی قیمتی ارائه شده است:
« این ده دارای ۶۰ خانوار است. تجارت این جا فقط هیزم است که به قطر و بحرین و لنگه و بوشهر حمل می شود و اجناس هم از بحرین و لنگه و بوشهر وارد می کنند. جمعیت این جا ۱۵۰ نفر است.
این ده ۲۵ نفر تفنگچی مسلح می تواند بدهد. فعلا برای مستحفظی این جا ۲۵ نفر تفنگچی دارد، ولی از کسی حقوق نمی گیرند.
ماهیگیری در این جا برای مصارف اهالی و به بیخه هم می برند، ولی حمل دریا نمی شود.
مسافت به شیراز نمی دانم، ولی از اینجا تا لار ۲۸ فرسخ است. اهالی اینجا اهل صنعتی نیستند و متاعی ندارد. فقط این جا اهل زراعت هستند و ایام غوص هم طرف بحرین و قطر می روند غوص می کنند.
میزان مالیات این جا ۳۰ نفر هستند که سری ۳ تومان می دهند به شیخ مذکورخان و بقیه هم یا تخفیف دارند یا معافند و در سال یک مرتبه مالیات وصول می شود، ولی سندی برای برای وصول پول نمی دهند.
حاصل این صفحات یک تخم ۴ تخم می دهد، ملخ هم می شود. در
بندو
موقعیت سیاسی: روستای بندو (Bandu) از توابع دهستان چاه مبارک بخش چاه مبارک شهرستان عسلویه می باشد.
وجه تسمیه: به شکل بندوه هم نوشته می شود. برخی بر این باورند که بندو به معنای محل بستن بند و سد برای مهار آب جاری بوده است.
بندوه، نام یکی از بزرگان دیوپرست دشمن دین زرتشتی است، که ۲ بار در «گاتها» از او یاد شده است. "
بندو در گویش بردسیری به معنای آخر، پایان و انتها می باشد و شاید چون این روستا در مرز بین دو استان بوشهر و هرمزگان قرار گرفته و آخرین روستای استان بوشهر است، به این نام مشهور شده است.
موقعیت طبیعی: این آبادی جلگه ای در موقعیت جغرافیایی ۵۲ درجه و ۵۱ دقیقه و ۴۹ ثانیه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۱۹ دقیقه و ۲۶ ثانیه عرض شمالی واقع شده و ارتفاع نسبی آن از سطح دریا ۲۵ متر است.
رودخانه خورشور از جنوب غرب و جنوب آن گذشته و به خلیج فارس می ریزد. غار اشکفت جنگی در شمال شرق و دره نهر در شمال شرق آن است.
در اطراف این دهکده، مناطقی چون الهوایج ۱ و ۲، وادی الزیاریه (با
۱. تحولات سیاسی صفحات جنوبی ایران، ۷۳-۷۴. ۲. فرهنگ واژه های اوستا، ۱۰۵۸؛ واژه نامه پازند، ۹۱. 3. فرهنگ واژگان گویش های ایران، ۵۸.
۱۷۰ : عسلویه
عسلویه : ۱۷۱
.. ۱۳۲۹
۱۳۳۵
۱۳۴۵
۱۳۵۵
۱۳۷۵
... ۱۳۸۵
درخت پیچک قدیمی ۱۰۰ ساله)، روستاهای خالی از سکنه عین الساده و نحیر، چشمه جفیر، چشمه کتان (چشمه امچتان) و چشمه شیخ رباط وجود دارد، که بسیاری از آنها قدیمی و متعلق به اواخر دوره قاجاریه و پهلوی اول می باشند.
محمد جعفر حقایق نگار خورموجی (۱۲۳۵-۱۳۰۱ ق.)، محقق و مورخ عصر ناصری، نام این روستا را به شکل بندو ثبت کرده و آن را از توابع لارستان و سبعه دانسته است.»۱
جان گوردیمر لوریمر، سرکنسول بریتانیای کبیر در بوشهر، در سال های ۱۹۱۳-۱۹۱۴م. در باره آن می نویسد:
نام روستا: بندو؛ جایگاه: ۵ میل جنوب شرق چاه مبارک، در کناره شمالی دره گابندی؛ خانه ها، ساکنان: ۸۰ خانه؛ ملاحظات: دارای ۲۰ الاغ و ۸۰ گاو، ۱۰۰۰ گوسفند و ۵۰ بن نخل و ۷ چاه به عمق ۳ تا ۴ قامت.»۲
عبدالرزاق محمد صدیق، در باره آن می نویسد:
روستای بندو: در ۵ کیلومتری شرق روستای سهمو شرقی و غرب آبادی بنی دکان از توابع بنی خالد واقع شده است. در آن ۴۰ خانه که از سنگ و گل ساخته شده اند، وجود دارد. اهالی آن سنی شافعی مذهب هستند، که به زبان عربی سخن می گویند.
عشایر: آل بوقاسم، آل نشوار، آل بوغیث، آل بویوسف مینو، آل بوسنیوه، آل حمودات
منابع درآمد: مهم ترین منابع کسب درآمد اهالی آن کشت گندم و جو و حبوبات و برداشت خرما از نخلستان و دامداری می باشد.
زمین های کشاورزی: بوسنیوه، آل بوغیث، زرایب منو
وادی ها: الزباریه، نخل سنیوه، الغربی چاههای آب: جفر المسجد، طوری بوسنیوه برکه ها: مصبح، الابلاد، برکه نخل سنیوه.»ا سال
جمعیت ...... ۵۰ نفر ۲۷ نفر (۱۴ مرد، ۱۳ زن)
۲۲ خانوار و ۱۱۷ نفر ۲۳ خانوار و ۱۴۳ نفر
۴۵ خانوار و ۳۲۸ نفر
. ۶۶ خانوار و ۴۳۷ نفر
۹۰ خانوار و ۵۷۱ نفر (۲۹۲ مرد، ۲۷۹ زن) ۱۳۹۰ ............ ۱۳۷ خانوار و ۶۲۱ نفر (۳۱۸ مرد، ۳۰۳ زن) سواد: نرخ باسوادی در آن ۷۷
/ ۳۲٪ می باشد، که در مردان ۸۱
/
۸۲٪ و در زنان ۷۲
/ ۶۲٪
است. گویش و مذهب: اغلب اهالی این روستا به زبان عربی سخن گفته و شافعی مذهب می باشند.
اقتصاد: امروزه اغلب اهالی این روستا با کار در کشورهای امارات متحده عربی و قطر و صیادی و جابجایی کالا و مسافر در خلیج فارس، امرار معاش می کنند.
بافت اجتماعی: اغلب اهالی آن از طوایف آل نشوار، القیسی، الحمودات، آل یوسف، آل بوسنیوه و آل بوکمال بوده و از عشیره بنی تمیم (تمیمی) هستند.
آثار تاریخی
.. حقایق الاخبار ناصری، ۱۰۴. ۲. راهنمای خلیج فارس، ۲۹۹.
۱. صهوة الفارس فی تاریخ عرب فارس، ۳۴۰-۳۴۱.
۱۷۴ ، عسلویه
عسلویه ۱۷۵۰
۱۳۹۰ ............ ۱۱۸ خانوار و ۵۵۸ نفر (۲۸۷ مرد، ۲۷۱ زن) سواد: نرخ باسوادی در آن ۷۸
/ ۸۵٪ می باشد، که در مردان ۸۵
/
۵۴٪ و در زنان ۷۱
/ ۴۳٪
است. گویش و مذهب: اغلب اهالی این روستا به زبان عربی سخن گفته و شافعی مذهب می باشند. کمتر از ۱۰٪ ساکنان آن شیعه اثنی عشری
هستند.
روستای الابنود: در ۶ کیلو کمتری آبادی کنار خیمه و ۶ کیلومتری شرق دهکده زباره واقع شده است. در آن ۴۰ خانه، که با سنگ و گل ساخته شده، قرار دارد. در میان روستا، از جهت شرق، قلعه ای به چشم می خورد.
ساکنان آن سنی شافعی مذهب می باشند، که به زبان عربی سخن می گویند.
عشایر: آل بوعلویوه، آل بوعبید یوسف، آل بوحسون محمد جسوم، آل بونصور، آل بوعبود الحای، آل بوخماس
منابع درآمد: مهم ترین منابع کسب درآمد اهالی آن تحصیل خرما از نخلستان و کشت گندم و جو و دامداری می باشد.
زمین های زراعی: مندی، نصور، عبود، بوخماس، جسوم، الوادی
نخلستانها: على مندی، حسن، الأفحول، برهو، العاشجی، جاه کل ام الکاجه، الوادی، الاصغار
وادی ها: سیف، السخلان، خرایب الابنود، دروا، زندان چاههای آب: برهو، زریبة حسن، العاشجی، جاه کل، الکاجه.»۱ سال
جمعیت
... ۱۳۰ نفر .. ۱۸۰ نفر (۹۶ مرد، ۸۴ زن)
.... ۳۷ خانوار و ۱۹۰ نفر .... ۴۰ خانوار و ۲۱۳ نفر
۴۱ خانوار و ۲۷۳ نفر
۵۵ خانوار و ۴۵۱ نفر .......... ۷۷ خانوار و ۵۱۹ نفر (۲۷۹ مرد، ۲۴۰ زن)
روستا دارای ۲ گورستان سنی و شیعه، ۴ باب مسجد، ۱ باب حسینیه فاطمه الزهرا) و ۱ باب دبستان ابتدایی و ۷ آب انبار می باشد.
آثار تاریخی:
1. محوطه بنود: سفالینه های نخودی دوره تاریخی و لعابدار رنگی، که اغلب به قرون میانه اسلامی تعلق دارند، در جای جای محوطه مشاهده می گردد.
۱۳۲۹
. ۱۳۴۵
بیدخون
موقعیت سیاسی: روستای بیدخون (Bidkhun) از توابع دهستان نای بند بخش مرکزی شهرستان عسلویه می باشد.
وجه تسمیه: این روستا به زودی به شهر بیدخون تبدیل خواهد شد. به شکل بیدخوان و بیدخان (در زبان عربی بیضخان) هم نوشته می شود.
بیدخون که در زمان ساسانیان بیدگان یا بیدکان نامیده می شده است، محل رویش درخت بید بوده است.
نام واژه پارسی بیدخون یا بیدهون / بیدهان (در نقشه های انگلیسی و پرتغالی سده هفدهم و هیجدهم میلادی)، مانند بسیاری از جاینامهای جنوب کشور، از ترکیب نام یک گیاه / درخت / گل با پسوند مکان تشکیل شده است.
... ۱۳۵۵
۱۳۶۵ . ۱۳۷۵
.... ۱۳۸۵
۱. صهوة الفارس فی تاریخ عرب فارس، ۳۴۵-۳۴۶.
۱۷۶
عسلویه
عسلویه : ۱۷۷
نمونه این نامگذاری در نام روستای گزخون، انارستان، مغدان (مغ: نخل) یا ترکیب با درخت بید، نظیر بن بید و بیدو هم دیده می شود.
رضا طاهری معتقد است که:
بیدخون: بیدخان، بیدخان، که خان پسوند مکانی و از کلمه خانه گرفته شده است. بیذ یا بیذه یا بیاذه و بیذق و بیدق از یک ریشه اند و به معنی سرباز و مردان جنگی باشد، که در حرکت چابک اند.
کلمه پیاده از همین ریشه است. پیاده به معنای کسی است که بر پایش راه می رود و بیذق یا بیدق را سرباز شطرنج و به معنای راهنما و راهبر مسافرت نیز گفته اند.
وجه تسمیه بیدخون را باید بیذق خانه یا بیدق خانه دانست و با توجه به وضعیت چشمه بیدخون و وجود آب انبارهای قدیمی و بزرگ در این منطقه، می توان به وجود آموزش یا هسته نیروهای چابک و چالاک در این منطقه اشاره کرد، که علاوه بر انتظام امور ساحل دریای فارس و مرزبانی، به راهنمایی کاروان های بازرگانی و کشتی های دریایی کمک می کرده اند.»
موقعیت طبیعی: این آبادی جلگه ای در موقعیت جغرافیایی ۵۲ درجه و ۴۰ دقیقه و ۲ ثانیه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۲۸ دقیقه و ۴۸ ثانیه عرض شمالی واقع شده و ارتفاع نسبی آن از سطح دریا ۳۵ متر است.
دهکده در ۷۶ کیلومتری جنوب شرق کنگان قرار گرفته و تنگه بیدخون در ۱ کیلومتری شمال شرق و دره گچ در ۱ کیلومتری شمال آن است.
محمد جعفر حقایق نگار خورموجی (۱۲۳۵-۱۳۰۱ ق.)، محقق و مورخ عصر ناصری، نام این روستا را به شکل بیدخون ثبت کرده و آن را
از بلوک عسلویه دانسته است.»۱
میرزا حسن حسینی فسایی (۱۲۷۳-۱۳۱۶ق.)، تاریخنگار عصر ناصری، در سال ۱۳۱۱ق. این روستا را به نام بندر بیدخون و در ردیف توابع بلوک مالکی ثبت کرده و به اختصار می گوید: «بندر بیدخون: نیم فرسخ مشرق عسلویه است. آب جاری شیرین گوارا و باغستان پر از فواکه دارد.»"
جان گوردیمر لوریمر، سرکنسول بریتانیای کبیر در بوشهر، در سالهای ۱۹۱۳-۱۹۱۴م. در باره آن می نویسد: نام روستا: بیدخون؛ جایگاه: ۲ / ۵ میل جنوب شرق عسلو و ۱ میل سمت داخلی خلیج نابند؛ خانه ها، ساکنان: ۱۵ آلونک. بیشتر شیعه اند که از عسلو مهاجرت کرده اند.
ملاحظات: آن جا کنار خلیج روبروی روستا، لنگرگاه کوچکی است که یک تپه ماسه ای از جانب غرب آن از وزش بادها نگه می دارد. روستا در میان نخلستان ها و درختان دیگر، تقریبا پنهان است.
جوی آب کوچکی دارد که آبش خوردنی و در آبیاری و گردندان سنگ آسیاب مورد استفاده قرار می گیرد. مردم به کشت تنباکو و نخل و دانه ها مشغول اند. دارای ۱۰ قایق صیادی هستند و جای مطلوبی برای مردم عسلو در کار ماهیگیری است.»"
عبدالرزاق محمد صدیق در باره آن می نویسد:
روستای بیضخان: در ۷ کیلومتری غرب روستای ده نو و شمال بندر عسلویه واقع شده و از توابع منطقه آل حرم می باشد.
۱. حقایق الاخبار ناصری، ۹۶. ۲. فارس نامه ناصری، ۱۵۲۶
/ ۲ . ٣. راهنمای خلیج فارس، ۲۸۱.
۱. از مروارید تا نفت، ۱۷۳.
۱۷۸ : عسلویه
عسلویه : ۱۷۹
1. آسیاب آبی بیدخون: این بنای دوره ساسانی در روستای بندو واقع شده است.
۲. زیارتگاه بی بی دخترون ٣. زیارتگاه شاه جلال الدین .
در این روستا ۴۰۰ خانه وجود دارد، که برخی از آنها با سنگ و گچ و بعضی نیز با سنگ و گل ساخته شده اند. در این روستا قلعه بزرگی به چشم می خورد، که توسط شیخ سیف بن ابراهیم نصوری بنا شده و در حال حاضر، محل زندگی شیخ منصور، فرزند او می باشد.
در این آبادی نهری جاری است، که آب آن شیرین و گوارا می باشد و به همین خاطر، درختان مثمر و سرسبز و میوه های گوناگون در باغات آن به وفور مشاهده می گردد.
اهالی آن شیعه امامیه بوده، که به گویش فارسی محلی سخن می گویند.»۱ سال
جمعیت
... ۲۰۰ نفر ... ۲۱۹ نفر (۱۰۱ مرد، ۱۱۸ زن)
... ۴۴ خانوار و ۲۳۱ نفر
۶۶ خانوار و ۲۹۰ نفر
۱۳۱ خانوار و ۶۶۸ نفر
........ ۱۵۳ خانوار و ۸۹۳ نفر ۱۳۸۵ .......... ۴۶۱ خانوار و ۱۸۹۰ نفر (۱۳۳۰ مرد، ۵۶۰ زن) ۱۳۹۰ ....... ۱۳۰۵ خانوار و ۵۲۶۹ نفر (۳۲۹۲ مرد، ۱۹۷۷ زن) سواد: نرخ باسوادی در آن ۸۹
/ ۲۰٪ می باشد، که در مردان ۹۰
/
۱۹۴ . عسلویه
عسلویه : ۱۹۵
و شافعی مذهب می باشند.
اقتصاد: اغلب اهالی آن به مشاغل خدماتی (مانند نگهبانی) در شرکت های گازی عسلویه اشتغال داشته و اندکی نیز به کشت توتون، سبزی و گوجه فرنگی مشغول هستند. این دهکده به عنوان روستای معلم پرور شهرستان عسلویه نیز شهرت دارد.
حلقه چاه به عمق بین ۲ و ۳ قامت.»۱
عبدالرزاق محمد صدیق، در باره آن می نویسد: |
روستای سواحل: یکی از روستاهای منطقه بنی تمیم است، که در ۵ کیلومتری غرب روستای سهمو غربی و ۵ کیلومتری شرق آبادی مروع واقع شده است.
در آن ۱۵ خانه، که با سنگ و گچ ساخته شده اند، وجود دارد. اهالی آن سنی شافعی مذهی و عرب زبان هستند. منبع درآمد ساکنان این آبادی، منحصر به کشت گندم و جو و برداشت خرما از نخلستان و دامداری است.»۲ سال
جمعیت
. ۶۰ نفر ... ۸۱ نفر (۳۸ مرد، ۴۳ زن) ..... ۲۷ خانوار و ۱۰۲ نفر ...... ۱۹ خانوار و ۹۶ نفر
... ۲۴ خانوار و ۱۹۶ نفر
...... ۲۸ خانوار و ۲۶۵ نفر ۱۳۸۵.............. ۶۹ خانوار و ۳۷۵ نفر (۱۸۵ مرد، ۱۹۰ زن)
. ۶۶ خانوار و ۳۸۴ نفر (۱۹۹ مرد، ۱۸۵ زن) سواد: نرخ باسوادی در آن ۷۹
/ ۴۶٪ می باشد، که در مردان ۸۵
/
۲۱٪ و در زنان ۷۳
/ ۴۶٪
است. گویش و مذهب: در دوره قاجاریه، توسط حکام قبیله بنی تمیم اداره می شده و در حال حاضر، اغلب اهالی این روستا به زبان عربی سخن گفته
.... ۱۳۲۹
| ۱۳۳۵ . ۱۳۴۵
. ۱۳۵۵
. ۱۳۶۵ ............ ۱۳۷۵
سهموی جنوبی موقعیت سیاسی: روستای سهموی جنوبی ( Sahmu
- ye Jonubi ) از توابع دهستان چاه مبارک بخش چاه مبارک شهرستان عسلویه می باشد.
وجه تسمیه: در گذشته به آن سهمو پایین یا سهمو جنوبی هم میگفتند.
موقعیت طبیعی: این آبادی جلگه ای در موقعیت جغرافیایی ۵۲ درجه و ۵۰ دقیقه و ۲۰ ثانیه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۲۰ دقیقه و ۲۶ ثانیه عرض شمالی واقع شده و ارتفاع نسبی آن از سطح دریا ۱۸ متر است.
رودخانه خورشور از ۱ کیلومتری جنوب آن گذشته و به خلیج فارس می ریزد. دره سده در شمال شرق آن است.
محمد جعفر حقایق نگار خورموجی (۱۲۳۵ - ۱۳۰۱ ق.)، محقق و مورخ عصر ناصری، نام این روستا را به شکل سهمان قوس ثبت کرده و آن را از توابع لارستان و سبعه دانسته است.»(
میرزا حسن حسینی فسایی (۱۲۷۳-۱۳۱۶ق.)، تاریخنگار عصر ناصری، در سال ۱۳۱۱ق. این روستا را به نام سهمو سفلی و در ردیف توابع بلوک مالکی ثبت کرده و به اختصار می گوید: «سهمو سفلی: ۵
.. ۱۳۹۰
.. راهنمای خلیج فارس، ۲۹۸. ۲. صهوة الفارس فی تاریخ عرب فارس، ۳۳۴.
۱. حقایق الاخبار ناصری، ۱۰۴.
۷۶٪ و در زنان ۸۶
/ ۴۶٪
است. گویش و مذهب: اغلب اهالی این روستا به زبان عربی سخن گفته و تنها روستای شیعه مذهب منطقه می باشد.
آثار تاریخی
...... ۱۳۲۹
... ۱۳۳۵ ... ۱۳۴۵
۱۳۵۵ . ۱۳۶۵
چاه مبارک موقعیت سیاسی: روستای چاه مبارک ( Chah
- e Mobarak) مرکز بخش چاه مبارک شهرستان عسلویه می باشد.
وجه تسمیه: این روستا به زودی به شهر چاه مبارک تبدیل خواهد شد. نام روستا از چاهی گرفته شده، که همزمان با قلعه قدیمی آن، توسط شیخ مبارک احداث گردیده و منبع آب شرب و کشت و کار روستاییان بوده است.
موقعیت طبیعی: این آبادی جلگه ای در موقعیت جغرافیایی ۵۲ درجه و ۴۷ دقیقه و ۲۵ ثانیه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۲۱ دقیقه و ۵۷ ثانیه عرض شمالی واقع شده و ارتفاع نسبی آن از سطح دریا ۲۰ متر است.
رودخانه خورشور از ۲ کیلومتری جنوب و دره وادی جغوی در ۲ کیلومتری شمال شرق آن است. دهکده در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی بندر عسلویه قرار گرفته و از شمال به بستانو، از جنوب به مروع، از مغرب به خلیج فارس و از مشرق به کوه محدود می گردد.
محمد جعفر حقایق نگار خورموجی (۱۲۳۵-۱۳۰۱ ق.)، محقق و مورخ عصر ناصری، نام این روستا را به شکل چاه مبارک ثبت کرده و آن را از توابع لارستان و سبعه دانسته است.» (
میرزا حسن حسینی فسایی (۱۲۷۳-۱۳۱۶ق.)، تاریخنگار عصر
... ۱۳۷۵
۱. حقایق الاخبار ناصری، ۱۰۴.
۱. صهوة الفارس فی تاریخ عرب فارس، ۳۰۵.
- ۹۸/۰۹/۱۷